Volgens van Dale is de betekenis van leren:
1 le·ren (leerde, heeft geleerd)
1 onderwijs geven; onderwijzen
2 vaardigheid in iets (laten) krijgen: al doende leert men
3 in het geheugen opnemen: een les leren
4 zich kennis of vaardigheid proberen eigen te maken; studeren: leren voor onderwijzer
En de betekenis van presteren:
pres·te·ren (presteerde, heeft gepresteerd)
1 tot stand brengen: hij presteert niet veel
2 goed voor de dag komen: nu moet je presteren
Oftewel wanneer je aan het leren bent, ben je bezig met het vergaren van nieuwe kennis of je bent een nieuwe vaardigheid aan het oefenen zodat je deze uiteindelijk beheerst. Wanneer je aan het presteren bent, breng je iets tot stand. Je doet iets wat een bepaald resultaat tot gevolg heeft.
Begaafde kinderen zijn in mijn ogen op school vooral aan het presteren. Ze maken opdrachten, voeren lessen uit en geven antwoord op gestelde vragen. Daarbij maken ze gebruik van de kennis die ze hebben of de vaardigheid die ze zich al eerder eigen hebben gemaakt. Ze draaien simpelweg het kraantje open en laten de informatie naar buiten stromen.
Zijn ze hiermee aan het leren? Nee, ze leren helemaal niets. Of toch, ze leren op het juiste moment het juiste kraantje open te draaien. Maar dat is absoluut niet wat we voor ogen hebben wanneer we denken aan leren.
Het juiste kraantje opendraaien
Maar wat dan? Hoe komen begaafde kinderen dan tot leren?
Compacten en verrijken is de eerste stap. Maar alleen wanneer de verrijking uit de juiste opdrachten bestaat. Wanneer er met het verrijken alleen een kraantje opengedraaid wordt dat net iets steviger is vast gedraaid, heeft het geen zin. Dan moet er wel nagedacht worden, maar wordt er nog steeds vooral gepresteerd.
Er is sprake van leren wanneer kinderen (nieuwe) dingen doen die niet vanzelf gaan. Opdrachten waar ze niet uitkomen en waar ze hulp bij nodig hebben. Bijvoorbeeld het leren van een nieuwe taal. En dan middels een methode die meteen de diepte in gaat. Stapje voor stapje een vreemde taal leren is niet zo moeilijk, maar wanneer er geen woordenlijsten beschikbaar zijn en je het geleerde gelijk moet toepassen, wordt het een heel ander verhaal. Er is geen kraantje wat je open kunt draaien aangezien je de kennis nog niet tot je beschikking hebt. Je moet op zoek te gaan naar studievaardigheden en strategieën die je helpen bij het ontcijferen van de taal, het leggen van verbanden en het bedenken van manieren om de vreemde woorden te onthouden.
Op dat moment ben je aan het leren! Je bent actief bezig, komt jezelf tegen (en dat kan heel erg lastig zijn) en doet uiteindelijk succeservaringen op. En wat geeft er nu meer voldoening dan iets doen wat heel veel moeite heeft gekost? Iets doen waar je je tanden in hebt moeten zetten en waarvan je dacht dat het niet zou lukken? En dat het dan uiteindelijk toch lukt.
Laten we er met elkaar voor zorgen dat de prestatiekraantjes op school dicht gedraaid worden. Zo zullen alle kinderen op school bezig zijn met dat wat ze op school moeten doen. Leren!
Draai de prestatiekraantjes dicht en laat ze leren!
Nb. Wanneer begaafde kinderen al jaren aan het presteren zijn, is het erg moeilijk om tot leren te komen. Er zal veel weerstand zijn en zowel ouders als leerkrachten moeten er rekening mee houden dat school ‘niet leuk meer is’. De juiste begeleiding is dan erg belangrijk. Houd hier rekening mee.
