Leren-leren
Vreselijk vond ik het als kind. Hoofdrekenen en dan vooral al die rijtjes in dat toch al saaie, grijze rekenboek. Ik zag de noodzaak er niet van in en kon maar niet begrijpen waarom dit mij verder zou helpen in het leven. Elke dag opnieuw rijtje na rijtje dezelfde sommen. En aangezien ik me het automatiseren niet eigen had gemaakt was ik niet bepaald de snelste van de klas. Bij de som 25+7 bleef ik er eerst 5 bij optellen en daarna nog 2. En eerlijk is eerlijk (en dat is lastig om toe te geven als leerkracht) dat doe ik nog steeds. Motiverend was het niet en leuk al evenmin.
Maar toen op een gegeven topografie aan bod kwam, had ik een nieuwe vijand. En wat voor één! Waar de meeste kinderen de ene na de andere 10 haalden, bleef ik onvoldoendes halen. Op mijn rapport stond zelfs een keer een 4! Elke repetitie was een nieuwe strijd. Avonden zat ik samen met mijn moeder over mijn huiswerk gebogen om al die steden, rivieren en meren in mijn hoofd te stampen. Maar hoe ik ook mijn best deed, het lukt niet. Mijn moeder bedacht ezelsbruggetjes die ik nu nog weet (‘lezen doe je in Boekarest en in Boedapest krijgen ze allemaal de pest’) maar het mocht helaas niet baten. De goede cijfers voor topo bleven uit en ik zag het doel er niet van in. Moedeloos verzuchtte ik: ‘Hoe kan ik het nu onthouden als ik er nog nooit ben geweest?!’
Tja, en dan ga je naar de middelbare school waar nog veel meer van dit soort dingen aan bod komen. Het leren van feiten tijdens geschiedenis (helaas had ik geen inspirerende geschiedenis docent die de geschiedenis in prachtige verhalen tot leven liet komen), het onthouden van afkortingen en formules bij scheikunde en het stampen van woordjes bij Duits, Engels en Frans. O die woordjes! Ik kan er nu nog nachtmerries van krijgen als ik eraan terug denk. En vooral omdat iedereen het deed voorkomen alsof het iets heel makkelijks was. Woordjes stampen, dat doe je toch gewoon even voordat je naar bed gaat. En dan haal je daarna een 9 of 10. Nou helaas, die vlieger ging voor mij niet op.
Voordragen, discussiëren, verbanden leggen, teksten lezen en begrijpen, dat kon ik wel. En hoe! Daar zaten mijn 9’s en 10-en. Een mondeling Duits of Engels? Geen probleem, ik klets je zo onder de tafel. Maar ja, dat kwam helaas veel minder aan bod gedurende het schooljaar.
Jaren later. Ik volgde een studie NLP voor het onderwijs en werd samen met wat anders studenten voor de klas gevraagd. We moesten 10 woorden in een fantasietaal uit ons hoofd leren. Ongeveer 2 minuten later moest je aangeven hoeveel woorden je had onthouden. Tot mijn schaamte waren het er niet meer dan 3. Hoeveel de rest er wist kunnen jullie wel raden. Het waren er in ieder geval veel meer dan die 3 van mij. De docent gaf aan wat het verschil was tussen mijn manier van leren en die van mijn studiegenootjes. Hij legde mij uit hoe ik het anders kon doen en daarna mocht ik de woorden opnieuw een paar minuten bestuderen (maar dan op de nieuwe manier). En wat gebeurde er tot mijn grote verbazing? Ik wist ze allemaal! En nu – 4 jaar later- weet ik er nog steeds een paar. Een vogel was een pom en tjoppen was springen.
Wat ongelofelijk om na al die jaren te weten te komen dat je niet dom bent, maar dat er simpelweg nooit iemand is geweest die je heeft laten zien dat leren ook op een andere manier kan.
En nu ben ik zelf leerkracht van groep 8. En geef ik de kinderen toetsen op. Geschiedenis, Engels, droge feiten, woordjes stampen. Maar met één groot verschil. Ik leer de kinderen dat er verschillende manieren zijn waarop je kunt leren. Ik reik ze allerhande strategieën aan en laat ze zelf ontdekken welke manier het beste bij ze past. Daarnaast laat ik ze zien wat de waarde is van leren en waarom het belangrijk is om de juiste mindset te hebben. Op die momenten ben ik de leerkracht die ik zelf als kind nodig had.
En de kinderen? Die leren-leren en geven duidelijke feedback:
Ik: “Je hebt dit keer zeker veel vaker geleerd dan de eerste keer?”
V. –zoals het een echte puber betaamd- met diepe zucht en rollende ogen:: “Pfff, nee juf. Ik heb gewoon een andere strategie gebruikt. Dat moest toch van jou!!”
En dan krijg ik een glimlach op mijn gezicht en tranen in mijn ogen. Want zo simpel als zij het brengt, had ik het als kind ook graag gehad.
